Augustyn Necel – Patron kosakowskiej Biblioteki

Autor: dyrektor Kategorie: Inne, Wystawy

Dokładnie dziś – 22 lipca – mija 120 lat od urodzin Patrona Biblioteki Publicznej Gminy Kosakowo – Augustyna Necla. Jest to dokonała okazja, ażeby przypomnieć postać naszego kaszubskiego Sienkiewicza.

Takie określenie pisarza wydaje się jak najbardziej uprawomocnione, bowiem Augustyn Necel zasłynął przede wszystkim jako autor powieści historycznych, a zarazem jako znakomity gawędziarz. Urodził się w 1902 r. w rybackiej rodzinie i podobnie jak ojciec związał się z morzem i rybołówstwem. Wielkim autorytetem darzył Franciszka Goykę, starego rybaka, na którego łodzi początkowo pracował i który stał się dla młodego Necla nauczycielem historii Kaszub i miłości do ojczyzny. Tej lekcji młody rybak, a później powieściopisarz, już nigdy nie zapomni. W 1925 r. zostaje marynarzem floty handlowej, trzy lata później pracuje w Helu w Morskim Laboratorium Rybackim. Zaczyna też pisać o swojej wielkiej pasji – rybołówstwie.

We wrześniu 1939 r. bierze czynny udział w Obronie Wybrzeża. Dostaje się do niewoli i zostaje skazany na śmierć. Los ma wobec Necla na szczęście jednak inne plany: udana ucieczka ratuje go od śmierci, a Kaszuby od straty wielkiego pisarza. Działa w ruchu oporu Gryfa Pomorskiego, wraz z żoną Agnieszką angażuje się w konspiracyjną działalność Armii Krajowej, ukrywając osoby poszukiwane przez gestapo. Doświadczenia wojenne znajdą swoje literackie echo w książce „Wolność i niewola”.

Po wojnie Augustyn Necel powrócił do rybołówstwa, pływał na własnych kutrach. Był prezesem Związku Rybaków Morskich w Helu, zorganizował bank i przychodnie zdrowia dla rybaków. Od 1955 r. zajął się wyłącznie pisaniem. Pierwsza powieść – „Kutry o czerwonych żaglach” – została przychylnie przyjęta przez krytykę, wyznaczając poniekąd drogę pisarską twórcy, naznaczoną skrupulatnym spisywaniem wspomnień najstarszych mieszkańców Kaszub, sięganiem do historii regionu od potopu szwedzkiego po okupację hitlerowską, poszukiwaniem intrygujących rozwiązań fabularnych, żywym i barwnym językiem. Nic zatem dziwnego, że „Krwawy sztorm”, „Złote klucze”, „Maszopi”, „Okrętnicy spod Nordowej Gwiazdy”, „Łosoś wszechwładny”, „Nie rzucim ziemi”, a także szczególnie bliscy kosakowskiemu odbiorcy „Rewianie” charakteryzują się niepowtarzalnym autentyzmem.

Augustyn Necel zmarł we Władysławowie 29 października 1976. Jego imieniem nazwano ulice m.in. w Gdyni, Jastarni, Suchym Dworze i Wejherowie. Od 1998 r. jest również patronem kosakowskiej Biblioteki.

W 1998 roku Biblioteka wraz z lokalnym oddziałem ZKP wydała wznowienie dwóch książek Necla: „Rewian” i „Haftowanej bandery”. W setną rocznicę urodzin swojego patrona zorganizowała wydanie wznowienia „W pogoni za ławicami”. W następnych latach wydawano kolejne tytuły powieści. Oto one: „Łosoś wszechwładny” (2004), „Z deszczu pod rynnę” (2006), „Krwawy sztorm” (2007), „Złote klucze” (2008), „Wolność i niewola” (2009).

110. rocznicę urodzin Augustyna Necla Biblioteka postanowiła upamiętnić w oryginalny sposób – dwoma wydarzeniami kulturalnymi. Pierwsze odbyło się w kwietniu 2012 r. w Rewie. Tematem zorganizowanego pleneru malarskiego były inspiracje wydarzeniami opisanymi w książce „Rewianie”. Owocem wydarzenie było ponad czterdzieści dzieł. Ale na tym rocznicowe obchody się nie skończyły. Kolejne wznowienie książki „Rewianie” oprócz tekstu autora zawierało zdjęcia obrazów stanowiących pokłosie wspomnianego pleneru. Z kolei 21 listopada 2012 r. w Checzy Nordowych Kaszubów w Kosakowie odbyła się z wielkim rozmachem uroczysta promocja książki i jej wodowanie.

Ogromne wsparcie przy wszystkich wznowieniach książek Necla, które ukazały się dzięki staraniom kosakowskiej Biblioteki, okazała rodzina kaszubskiego Sienkiewicza.